فهرستواره منابع نرمافزار جامع اصول الفقه - نسخه 3
اشاره
نرمافزار «جامع اصول فقه - نسخه 3» مشتمل بر کتابها و رسالههای ارزشمندی در موضوع اصول فقه است. در این نوشتار، فهرست کلّی شماری از این منابع را عرضه نمودهایم. در این کتابخانه دیجیتال، متن 1105 عنوان کتاب و رساله در 1754 جلد از آثار مرتبط با دانش «اصول فقه» ارائه شده است.
دستهبندی همه منابع موجود در برنامه بر اساس: مذهب، موضوع (اصول فقه، اصول مقارن، فرهنگ اصطلاحات و دائرة المعارفها، کلّیات و تاریخ علم اصول، شرح و تعلیقه، ترجمه، قواعد و...)، کتب مرتبط، پدیدآورنده و زبان، شیوه استفاده از محتوای علمی این نرمافزار را برای کاربران و محقّقان اصولی آسان نموده و به شکل چشمگیری، ارتقاء بخشیده است.
گفتنی است که در بخش «درختواره»، محتوای 15 عنوان کتاب بر اساس نمودار درختواره اصول فقه، تحلیل و دستهبندی شده که شامل: 2583 شاخه، 155469 نمایه یا مکمل و 11274 کلیدواژه میباشد.
پیشینه و اهمّیّت دانش اصول فقه به همراه معرّفی نرمافزار «جامع اصول فقه - نسخه 3»
اشاره
با توجّه به برگزاری آیین رونمایی نرمافزار «جامع اصول فقه - نسخه3» در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و انعکاس آن در این شماره از فصلنامه رهآورد نور، ضروری مینمود تا نوشتاری را به معرّفی تفصیلی این محصول اختصاص دهیم. ازاینرو، نگارنده با استفاده از بخش «درباره برنامه» این نرمافزار، متن حاضر را تنظیم و تدوین نموده است که امید است مورد استفاده علاقهمندان و پژوهشگران اصول فقه قرار گیرد.
مقاله پیش رو، مشتمل است بر پیشینه و اهمّیّت دانش اصول فقه و معرّفی محتوای علمی و قابلیتهای تحقیقاتی نسخه سوم نرمافزار «جامع اصول فقه».
نرمافزار جامع اصول فقه؛ اهمّیّت، قابلیتها و ویژگیها
اشاره
اوّلین سخنران آیین رونمایی از نرمافزار «جامع اصول فقه - نسخه 3»، معاون محترم پژوهشی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، حجّتالاسلام والمسلمین دکتر اکبر راشدینیا بود. تبیین جایگاه علم اصول فقه و تاثیر آن در فهم و استنباط مسائل فقهی، آثار مهم اصولی شیعه و اهلسنّت و نیز معرّفی محتوای علمی و امکانات تحقیقاتی نسخه سوم نرمافزار جامع اصول فقه، از جمله مباحثی بود که معاون پژوهش مرکز نور در صحبتهای خود به آنها پرداخت.
آنچه در ذیل میخوانید، مشروح سخنان ایشان در این آیین رونمایی است.
دانش اصول فقه، نیازمند ارتقاء و توسعه همهجانبه است
اشاره
سخنران ویژه آیین رونمایی از نسخه جدید نرمافزار «جامع اصول فقه»، حضرت آیتالله صادق آملی لاریجانی، رئیس محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام بود که بعد از سخنان معاون پژوهش مرکز نور و خوشامدگویی ریاست مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، به ایراد سخن پرداخت. ایشان ضمن تقدیر از تولیدات مفید مرکز نور و تسهیل کارهای پژوهشی، بر اهمّیّت توسعه و ارتقاء دانش اصول فقه با استفاده از ابزارهای فنّاورانه تأکید نمود.
در این نوشتار، متن کامل فرمایش ایشان، با اندکی ویرایش به همراه تیتربندی مطالب، تقدیم خوانندگان عزیز میگردد.
گذری بر آیین رونمایی نرمافزار «جامع اصول فقه - نسخه 3»
اشاره
در آبانماه سال 1402 شمسی، آیین رونمایی از نرمافزار «کتابخانه و درختواره جامع اصول فقه ـ نسخه3» با حضور شخصیتهای علمی، اساتید حوزه علمیه و محقّقان علوم اسلامی، مسئولان برخی از نهادها و مؤسّسات دینی و پژوهشی، دستاندرکاران و متولیان امر تولید این نرمافزار و نیز با سخنرانی مهمان ویژه این جلسه، آیتالله صادق آملی لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی برگزار شد.
در این مراسم، شخصیتها، بزرگان و فرهیختگان برجستهای همچون: حجّتالاسلام والمسلمین سید علی قاضی عسکر رئیس مؤسّسه علمی - فرهنگی دارالحدیث و تولیت حرم مقدّس حضرت عبدالعظیم حسنی، حجّتالاسلام والمسلمین سید علیاکبر حسینینژاد رئیس مجمع نمایندگان طلّاب حوزه علمیه، حجّتالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجّتالاسلام والمسلمین دکتر حمید شهریاری دبیرکلّ مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، آقای سید محمد آقامیری استاندار محترم قم، حجّتالاسلام والمسلمین مهدی رستمنژاد معاون آموزش حوزههای علمیه، دکتر بهروز مینایی عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران و دیگر مسئولان، اساتید علم فقه و اصول و پژوهشگران علوم و معارف اسلامی حضور داشتند.
کتابخانه اصول فقه
اشاره
یکی از شاخه های علوم دینی که موجب تحکیم و گسترش هر چه بیشتر شریعت الهی و فقاهت اسلامی را فراهم ساخته، «اصول فقه» است که در واقع، از درسهای زنده و اساسی حوزه های علمیه به شمار می رود؛ زیرا این علم به فهم و استنباط دقیق احکام شرعی کمک شایانی نموده و از پایه های اصلی و زیر بنای اساسی فقه اسلامی محسوب می شود.
«کتابخانه اصول فقه» نخستین نرم افزار اصولی است که جهت سامان بخشیدن به امر تحقیق و پژوهش در زمینه مباحث اصولی به علاقه مندان ارائه گردیده است و شامل مهمترین منابع شیعه در مورد اصول فقه؛ یعنی در بردارنده 75 عنوان از اساسی ترین کتب اصولی در 176 مجلد از 51 نویسنده بزرگ می باشد. قابلیتهای کارآمد و امکانات چشمگیری که در این لوح فشرده وجود دارد، موجب گشته تا پژوهشگران با استفاده از آثار برگزیده و گرانقدری که در این خصوص نگاشته شده است، تحقیقات اصولی و فقهی خود را با عمق و وسعت بیشتری به انجام رسانند.
نگاهی به نرمافزار جامع اصول الفقه
مقدمه
اصول فقه، از جمله علوم آلی یا ابزاری است که وابستگی و ارتباط ژرفی با دانش فقه دارد. این علم، به معنای مجموعه قواعدی است که برای استنباط احکام شرعی فرعی بر اساس ادله آنها مورد استفاده قرار میگیرد و موضوع آن، ادله اربعه (کتاب، سنت، اجماع و عقل) با وصف دلیل بودن می باشد.
به اعتقاد برخی اصولیون، اولین کسانى که در مورد علم اصول سخن گفتند و آن را پایه گذارى کردند، امام باقر(ع) و امام صادق(ع) بودند که قواعد اصولى را بر اصحاب خود املا نمودند. مجموعه این قواعد را نیز برخى از علماى متأخر، در کتابهایی مانند: «الأصول الأصلیه» و «الفصول المهمّه فى أصول الأیمّه» جمع آورى کرده اند.